|
||
|
Home De Hudson Tentoonstelling Uit het archief Media Algemene informatie Sponsorpagina Facebook Twitter |
||
 |
||
|
Nieuwe sexstant |
||
|
Op vrijdag 1 oktober 2004 is de Hudson in het bezit gekomen van een originele sextant. Deze sextant is in permanente bruikleen afgestaan door Dirk van Dorp Jr., zoon van oud-stuurman Dirk van Dorp, die in 1946 en 1947 als 1e stuurman op de Hudson heeft gevaren onder commando van Ben Weltevreden. Het is van origine een Duits instrument dat door Van Dorp is verkregen door hem, in 1946, te ruilen voor o.a. een paar kilo koffie. Deze sextant was een van de eerste die gemaakt zijn van aluminium. Een lichtgewicht instrument vergeleken met de, van koper gemaakte, Engelse instrumenten. De stichting is erg blij met de schenking vooral omdat deze sextant door Dirk van Dorp Sr. daadwerkelijk op de Hudson is gebruikt.
Een week later, op 8 oktober, bezochten oud stuurman (en later kapitein) Dirk van Dorp en zijn broer kapitein Bram van Dorp de Hudson. Samen met Piet de Nijs (voorzitter en zelf oud-stuurman) maakten zij een rondje door het museum. De heren van Dorp waren vol lof over hetgeen ze op de Hudson zagen. Oud-stuurman Van Dorp voelde zich weer helemaal thuis. Het was precies zoals vroeger zei hij. Natuurlijk kwamen tijdens zijn bezoel ook de sterke verhalen weer boven.
De stichting dankt de heer Van Dorp voor het in bruikleen geven van zijn sextant.
Het gebruik van de sextant.
instrument, voorzien van een graadboog en van spiegels, gebruikt bij plaatsbepaling op zee en in de lucht De sextant. Een sextant is een meetinstrument zonder vaste opstelling, dat dient om op zee en in de lucht de hoek te meten tussen de richtingen waarin twee bepaalde punten worden gezien. Het instrument wordt in het horizontale vlak onder andere gebruikt bij de Snelliusmeting en in het verticale vlak bij de astronomische plaatsbepaling door het meten van de hoogte van het hemellichamen ten opzichte van de kim. Het heet een sextant, omdat de gemeten hoek wordt afgelezen op een cirkelboog van 60 graden Celsius, dat is één zesde deel van een cirkel. Met de sextant kun je hoeken meten van ca. 120 graden en met de octant kun je maar hoeken van ca. 90 graden meten. Hierdoor is de octant verdrongen door de sextant. Het werd pas mogelijk om nauwkeurig te meten toen John Hadley (Engelse wiskundige 1682 –1744) in 1731 een spiegelinstrument uit vond. Isaac Newton had al eerder een sextant gedemonstreerd in 1699 maar zijn beschrijving werd pas na zijn dood gepubliceerd(1743).
De werking van de sextant berust op het rechtstreeks waarnemen van een punt en het waarnemen van datzelfde punt via een stelsel van twee spiegels. Vervolgens draai je de spiegels zo dat een punt waarvan je de hoek ten opzichte van het eerder genoemde punt wil meten, in de spiegel samenvalt met het rechtstreeks waargenomen punt. Daarna kan je de hoek aflezen. Er is een instrument dat veel op de sextant lijkt en dat is de prismacirkel. Het voornaamste verschil met de sextant is dat bij de prismacirkel de met graadverdeling gemerkte rand de gehele cirkelomtrek beslaat en dat de kimspiegel vervangen is door een rechthoekige prisma. Met de prismacirkel kunnen grotere hoeken worden gemeten, maar hij weegt meer en vangt meer wind. Daarom werkt men aan boord van schepen meer met de sextant.
Bronnen:
|
